بهداشت چیست ؟

بهداشت چیست ؟

بهداشت در واقع کلید درهاى آینده به روى فعالیتهاى اقتصادى و پیشرفتهاى اجتماعى یک ملت است و سلامت جامعه در گرو رعایت اصول بهداشتى مى باشد و جامعه اى که سالم و تندرست باشد مى تواند از منافع خود دفاع و حقوق لازمه خود را کسب کند.

بهداشت که از آن تعریفهاى زیادى به عمل آمد، عبارت است از علم و هنر پیشگیرى از بیماریها، و طولانى کردن عمر، و بالابردن سطح سلامت و توانایى بشر که سلامت جامعه وابسته به سلامت افراد است ، و اگر تک تک افراد جامعه سالم باشند، مى توان در مجموع ، یک جامعه سالم و توانا به وجود آورد.

در قانون اساسى جمهورى اسلامى ایران که بر اساس قوانین اسلامى پایه گذارى شده ، بر مساءله بهداشت تاءکید زیادى شده است . در اصول سوم ، بیست و نهم ، و چهل و سوم قانون اساسى بر ضرورت تاءمین بهداشت و فراهم نمودن امکانات بهداشتى و درمان بیماریها، بسط و گسترش خدمات درمانى تاءکید شده است .

اهداف بهداشتى :

مسائل بهداشتى وسیع و گسترده مى باشند و با توجه به پیشرفت سریع علم ، هر روز نکات بهداشتى ریزتر و دقیق تر و اهداف بهداشتى ، گسترده تر مى شوند.

به طور خلاصه اهداف بهداشتى را مى توان به صورت زیر بیان کرد:

1 - سالم سازى محیط زیست

2 - کنترل بهداشت عمومى

3 - آموزش بهداشت عمومى

4 - ایجاد خدمات پزشکى و پرستارى براى تشخیص و درمان بیماریها

5 - ایجاد و توسعه ، یک سیستم اجتماعى که در آن هر فرد از وسایل و امکانات لازم براى سالم

اندن برخوردار باشد تا افراد از حق مسلم خود یعنى سلامت و زندگى طولانى بهره مند و در واقع بیمارى بتوانند از آن خدمات بهره مند شوند.

تعریف سلامت از نظر بهداشت جهانى :

سلامت ، عبارت از: تاءمین رفاه کامل جسمانى ، روانى و اجتماعى است . به این ترتیب کسى را که بیمارى جسمى نداشته باشد نمى توان فرد سالمى دانست ؛ بلکه شخص سالم کسى است که از سلامت روح نیز برخوردار و از نظر اجتماعى در آسایش باشد.

تقسیم بندى بهداشت

از نظر تاءمین بهداشت در سطح جامعه ، آن را به بهداشت فردى و بهداشت اجتماعى تقسیم کرده اند:

1 - بهداشت فردى :

ان الله یحب التوابین و یحب المتطهرین (48)

انسانى که در صراط مستقیم هدایت الهى و در جهت تکامل و بندگى خدا گام برمى دارد، خود را از آلودگیهاى روان و جسم پاکیزه مى سازد و در جهت اداى وظایف خود حرکت مى کند. بهداشت فردى درست در ارتباط با بهداشت اجتماعى است ؛ و انسان هم در برابر حفظ جان و سلامت خود و هم در برابر حفظ سلامت افراد جامعه مسؤ ول است و رعایت مسائل بهداشتى براى افراد جامعه لازم و ضرور است .

دین اسلام که برنامه زندگى انسانها را تدوین کرده است انسانها را توصیه به پاکیزگى و رعایت اصول بهداشتى مى نماید.(49)

شستن دستها قبل و بعد از غذا، غسل کردن یک روز در میان ، استنشاق بینى و تمیز کردن آن به عنوان یک عمل مستحبى در وضو، وضو گرفتن به طور مرتب ، کوتاه نگه داشتن ناخن و... همه ناشى از توجه اسلام به پاکیزگى و رعایت نظافت است .

مهمترین نکاتى که در بهداشت فردى باید رعایت شود:

(1) استحمام ، آراستگى و پوشاک : استحمام مرتب ، آراستگى موهاى سر و تمیز نگه داشتن آنها و تعویض به موقع لباسها از نکات مهم بهداشت فردى مى باشد. در حدیثى از امیر المؤ منین على - علیه السلام - آمده است که فردى لباس غم و غصه را بر طرف مى کند و باعث قبولى نماز است.
(2) بهداشت استراحت ، خواب و فعالیت : با برنامه ریزى دقیق و تقسیم ساعات فعالیت و استراحت کافى و سحرخیز بودن و انجام حرکات ورزشى به طور مرتب مى توان سلامتى بدن را تضمین کرد.
(3) بهداشت دست و پا: دستها و پاها مى توانند عامل انتقال میکروبها باشند که با تمیز نگه داشتن و رعایت اصول بهداشتى در رابطه با این اعضاى مهم بدند مى توان از رشد و انتقال بسیارى جلوگیرى کرد.

(4) بهداشت چشم : چشم به عنوان عامل بینایى جزء حساس و مهم بدن مى باشد که باید از تماس اعضا و وسایل آلوده با آن خوددارى کرد و از کارهایى که سبب خستگى و ناراحتى چشم مى شود پرهیز نمود؛ و در صورت بروز مشکل براى آن باید زود به پزشک متخصص مراجعه کرد.
(5) بهداشت گوش : گوش به عنوان عامل شنوایى عضوى حساس است و باید دقت شود که از رسیدن اصوات بیش از حد بلند بدان جلوگیرى شود همچنین باید از فرو بردن اشیاء نوک تیز در آن خوددارى کرد.

(6) بهداشت دهان و دندان : به بهداشت دهان و دندان توجه زیادى شده است در حدیثى (51)از پیامبر اکرم صلى الله علیه واله آمده است که : اگر موجب مشقت امت من نمى شد زدن را بر آن واجب مى کردم که این حدیث ضرورت توجه به بهداشت دهان و دنیا را مى رساند. با مسواک کردن مرتب مى توان از پوسیدگى دندانها که شایع ترین بیمارى دندان است جلوگیرى کرد. دهان را تمیز نگه داشت تا دچار بیماریهاى خاص خود نگردد.

(7) بهداشت قلب : قلب آسیب پذیرترین عضو بدن است و عوامل مهمى در ایجاد بیماریهاى قلبى وجود دارند که عبارتند از: 1) بدن تغذیه 2) استعمال دخانیات 3) کم تحرکى و نپرداختن به ورزش 4) فشار روانى و نگرانى 5) بیمارى قند 6) فشار خون 7) چربى خون
اصولا با رعایت دقیق بهداشت اعضا و جوارح بدن ، یک فرد مى تواند سلامت خود را حفظ کند و در مجموع میزان سلامت جامعه را افزایش ‍ دهد.

2 - بهداشت اجتماعى :

بهداشت اجتماعى که وابسته به بهداشت فردى است و میزان سلامت جامعه بستگى به رعایت بهداشت توسط افراد دارد. باید افراد جامعه نکات بهداشتى را رعایت کنند تا بهداشت جامعه تاءمین شود. بنابراین هر فردى در این کار سهمى دارد انسانها باید کوشش کنند تا از آلوده ساختن محیط زیست خود مانند هوا، آب و زمین و... جلوگیرى نمایند و از گسترش ‍ بیماریهاى واگیر با رعایت اصول بهداشتى جلوگیرى به عمل آورند